پیروزی اسلام در ایران

… پس از وفات پیامبر اسلام و دفع سریع شورش های مرتدان، دسته هایی از مجاهدان به جانب روم و ایران روان شدند. بعد از پیروزی مسلمین بر رومیان که در جبههٔ سوریه انجام گرفت نبرد با ایران آغاز شد. پس از چند برخورد مرزی، سرانجام در سال 14 ق جنگ اصلی در قادسیه در گرفت که به پیروزی مسلمین انجامید. شکست نهایی ایرانیان در سال ۲۱ق (642 م) در نهاوند اتفاق افتاد و ساسانیان منقرض شدند. چنانکه در جلد اول این کتاب گفته شد، علت اصلی سقوط دولت ساسانی، ورشکستگی مادی و معنوی طبقات حاکم بود که بویژه پس از پادشاهی ستمگرانهٔ خسرو پرویز و جنگهای بیهودهٔ ایران و روم به حدّ نهایت رسیده و بیشینهٔ مردم از حقوق انسانی و آزادی معنوی و مادی خود محروم بودند. اما اعراب تازه نفس که با رهبری پیامبر اسلام با هم متحد شده و شور شهادت در راه الله و رسیدن به بهشت جاویدان و در صورت زنده ماندن بهره وری از غنایم را به سر داشتند، بی باکانه می جنگیدند و سرانجام بر ایران مسلط شدند و دولت روم را نیز شکسته و به انزوا کشانیدند. اگر دریا مانع نبود دولت روم نیز سرنوشت بهتری از دولت ساسانی نداشت.

(تاریخ طبری ۱۳۲٦؛ تاریخ ایران، کمبریج، ج ۴، ۲۲؛ تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران ۵۷؛ تاریخ دامپزشکی و پزشکی ج ۱، 323) (تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران) جلد دوم – دوران اسلامی- تاَلیف : دکتر حسن تاجبخش- استاد ممتاز دانشگاه تهران